Lecco en omstreken

Vrijdag 24 augustus

Chiavenna - Coll di Ballasio

Na het onweer van gisterenavond verwachtte ik eigenlijk dat het over zou zijn met de neerslag. Maar ook verderop in de nacht en aan het begin van de ochtend valt er met enige regelmaat een bui. Rond een uurtje of zeven gaat de wekker want we willen klimmen voordat het warm wordt; maar ook dan is het geroffel niet van de lucht. Ach, we draaien ons nog maar een keertje om. Het is ten slotte vakantie.
Ruim een uur later staan we op. Het is droog en tussen de wolken door schijnt de zon. Alles dampt en het is drukkend warm. Een blik op de weersverwachting maakt dat we besluiten vandaag alvast af te zakken naar het zuidwesten. Dit weekend gaat het flink regenen in deze contreien. Als we vertrekken rekenen we erop dat de rotsen genoeg tijd hebben gehad om op te drogen. Eenmaal bij de Sasso del Drago, een klimgebied een paar kilometer verderop langs de weg van Chiavenna naar Sankt Moritz, blijkt dat wel te kloppen.
Dit is sportklimmen 'pur sang': goed behaakte routes van één touwlengte met toprope mogelijkheden op kruipafstand van een parkeerplaats. Een 'lekkerbekje' op zwart graniet. Naast ons horen we een bekend taaltje; het zijn de eerste Nederlandse klimmers die we deze vakantie tegenkomen.
Ik ben blij dat Lies me zegt te beginnen met iets makkelijks, bijna zou ik ergens in stappen waar ik waarschijnlijk spijt van zou krijgen... want ook graniet is voor mij weer even wennen; betrekkelijk kleine dingetjes om op te staan en randjes om aan te pakken, die er zo dun uitzien dat je denkt dat het gemakkelijk afbreekt. Maar de rots is zo ruw dat je bijna overal wel blijft staan en er breekt niets af. Bij de eerste route kom ik nog met pijn in mijn voeten beneden doordat ik gespannen sta, bij de tweede route is dat over. Jammer genoeg geeft het rijtje bussen/campers op de parkeerplaats niet voldoende schaduw om onderaan de rots koel te staan. Lies heeft het een beetje gehad en ik klim mijn laatste route; een mooie lijn langs een hoek/overhang waarbij het weer listig zigzaggen geblazen is. 'Gratta e vinci' heet-ie; 'krabbel/klauw en overwin'. Hmmm... eerder grijpen dan klauwen, maar ik kan me er wel iets bij voorstellen. Ik ben wel blij dat het in één keer lukt, zonder 'bloc'.
Daarna rijden we met de camper terug naar Chiavenna en dan gaan we naar het zuiden, naar een winkelcentrum dat Lies nog kent van de vorige keer dat zij hier was. Het is een waar 'shoppingparadijs' met een enorme supermarkt die de ene helft van het pand in beslag neemt. De andere helft is voor een eindeloze serie schoenen/kleding/makeup/etc. winkels, wel lekker koel, uiteraard.
We hebben eigenlijk best trek en besluiten maar alvast warm te eten. OK, niet de beste pizzatoko die in Italie te vinden is, zo in een winkelcentrum, maar we maken een beetje gebruik van het moment. En ik moet zeggen... ondanks de ongebruikelijke combinatie van pizza met frietjes was-ie toch best lekker!
We vervolgen de reis naar het zuiden, langs het Comomeer naar Lecco en het Valsassino. Tussen de tunnels door zie ik dat graniet plaats heeft gemaakt voor kalkrotsen; een groot deel van de weg, inclusief bochten, afslagen en opritten (zelfs werk aan de weg!) zit onder de grond. Het lijkt wel alsof Lecco een 'metrowegenstelsel' heeft. In het Valsassino stoppen we tussen de dorpjes Ballabio en Barzio bij camping Grigna Residence. Dit is de camping waar we volgende week ook een tijdje willen staan. Even testen alvast! We zijn er op tijd, dus: opruimen, wasje doen en lekker relaxen.

Routes:
- Bongo (4c)
- Gipeto (4c)
- Gratta e vinci (5c)



Zaterdag 25 augustus

Coll di Ballasio - Funivia Piani d'Erna

Prima weer vanochtend, ondanks de onheilspellende weersverwachting. En het is weekend. En augustus, dus vakantie in Italie... mogelijk nummertjes trekken onderaan de rotsen. Toch gaan wij klimmen! Bestemming: parkeerplaats van de kabelbaan bij Piani Bobbio, vanwaar we lopen naar Zucco Dell'Angelone. De weg naar boven is een haarspeldbochtig geheel door de bebouwde kom, oppassen geblazen dus. Na wat 'dwalingen' (doch niet gerechtelijk) zijn we er. De parkeerplaats is ruim bemeten. Betaald parkeren hoor... nou ja, 3 euro voor een dag. Kunnen we missen.
Een steil, stenig paadje omhoog, door het bos. Wat klauteren tussen rotsen door omhoog, met een ketting en na een paar minuten komen we bij een plek waar verschillende groepen klimmen.
De rots is grijze kalk, met hier en daar gaten en 'flakes' (rotsschelven), veroorzaakt door water. Verder is de wand grotendeels glad, op een stukje iets minder steil dan de rest om op te staan na. Om in te klimmen kies ik 'zomaar' een route, een mooie, lange lijn over een rotspeiler - en ik trap in mijn oude valkuil: dit is geen 'opwarmertje'.
Hoger wordt het steiler maar de greepjes en treedjes blijven die van een wrijvingsroute. En hoewel de haken prima zijn, is de afstand voor Italiaans sportklimbegrippen... sportief. Dus: twijfel.
Proberen. Een stapje terug. Alternatief verzinnen. Nog een keer proberen. Weer terug. Binnensmonds gemompel. Zo gaat dat een paar keer en dan: de tactische aanpak. Om de moeilijke pas heen klimmen, setje erboven inclippen, terugklimmen, weer proberen maar nu met zekering van boven. Het duurt even maar heb je ook wat (dan ben ik boven).
Nader onderzoek met het klimgidsje wijst uit dat we ergens anders zitten dan gedacht. Meer geluk met de volgende route dus?
Ehh niet helemaal. De sleutelpas zit net voor de derde haak, zo'n plek waar ik echt niet wil vallen. Dus eromheen maar weer. Pas bij de derde route begint het een beetje te lukken (begin ook een beetje te wennen denk ik).
Intussen is het middag. De meeste klimmers verdwijnen maar aangezien wij het wel redelijk draaglijk vinden blijven we. Lies wil graag iets 'pittigers' proberen, ik klim dus een viertje en hang het touw uit in een 6a. Deze route is ook zo'n verticale peiler, maar op de rots zitten een soort 'pukkels': het is net alsof iemand er klodders nat cement op heeft gegooid. Het ziet er dubieus uit, maar het zijn beste greepjes en treedjes.
Zoals wel vaker bekijk ik, terwijl ik deze route klim, stiekem alvast de 'buurman'-route om te bepalen 'of het wat is'. Dat levert een nieuw en gevarieerd avontuur waarbij een oud Duits klim-adagium opgaat: "wann's schwieriger wird, immer spreizen!"
Als wij vertrekken, komen er net twee dames aan. Zij hebben het 'Schweizer Plaisir'-gidsje mee om hier te klimmen. Ik gebruik die ook maar vandaag heb ik de lokale 'Versante Sud' gids meegenomen naar de rotsen. Een vergelijking van beide gidsjes in de camper levert op dat ze het schijnbaar niet eens werden over de waardering van de routes...
Eenmaal klaar daarmee lopen we terug. Morgen - op mijn 40e verjaardag - willen we de Via Ferrata Gamma 1 doen, die Liesbeth in Juni met haar collega's heeft gedaan. Onze bestemming is dan ook de parkeerplaats bij de kabelbaan naar de Piani d'Erna. We eten een soort kruising tussen een snack en pizza bij het restaurant naast de kabelbaan. En daarbij hoort natuurlijk een 'coppa' van heerlijke Italiaanse 'gelati'. Het lekkerste ijs van de wereld, met afstand.
Als we afrekenen vraagt Lies of we vannacht op de parkeerplaats mogen staan. Eigenlijk niet. Maar als we vertellen dat we morgen vroeg de Gamma 1 willen doen, krijgen we schoorvoetend akkoord. Zo gezegd, zo gedaan, wij blijven staan op de grote parkeerplaats bij de kabelbaan. Als we naar de camper lopen, zien we een massa katten op de parkeerplaats. Primair een 'muizenjagersbrigade', als je in de buurt komt gaan ze er vandoor. 's Nachts wordt de weersverwachting toch nog een beetje goed gemaakt, het onweert en gaat flink te keer met windstoten en felle regens.

Routes (eerste graad Versante Sud, tweede Schweizer Plaisir):
- Sole, Fiabe e Freud (3c/5a of 4b/5b)
- Marachek (5b of 5c)
- Isole (5a of 5b)
- Crepa Somaro (3c of 4b)
- Bombay (6a of 5c+) (toprope)
- Ski fez (5c)



Zondag 26 augustus

Funivia Piani d'Erna - Civeta

De wekker gaat vroeg, vandaag willen we snel op pad. De wand waarover Gamma 1 loopt ligt op het westen; hoe vroeger we beginnen, des te langer we schaduw hebben en de temperaturen draaglijk blijven. Als wij de camper op slot doen komen de eerste auto's net aan op de parkeerplaats bij de kabelbaan. In een half uurtje lopen we naar het begin van de via ferrata, eerst over een pad door een vochtig bos en daarna door een steil puinveld. Onderaan de eerste etappe (in het midden kun je 'uitstappen') staan we onder een indrukwekkende, verticale rotswand. Toch droog, gelukkig.
Een paar meter ketting en dan begint de eerste lange ladder. De ene na de andere ladder volgt. Soms zitten ze muurvast, soms piepen en kraken ze, soms bewegen ze. De zekeringsketting zit gelukkig wel goed vast. Af en toe is er een onderbreking: een traverse van een paar meter naar links of rechts over een bandje, voordat we weer onder een serie ladders staan. De treden lijken eindeloos - en plotseling is het over, net alsof je op een dak stapt. Dit 'dak' bestaat uit een plateau met wat bomen en een mariabeeldje.
We rusten even uit. Uitzicht op Lecco hebben we de hele tijd, maar het wordt steeds indrukwekkender naarmate we hogerop komen. Na het plateau volgen we een steil bospaadje. Het is moeizaam stijgen. De afgrond links wordt wel erg steil, er komt een stukje ketting en dan staan we weer onder een grote rotswand, het begin van de tweede etappe.
We zijn inmiddels verschillende mensen tegengekomen, vooral Italianen die zo'n via ferrata doen voor het ontbijt (of na de ochtendmis) als 'workout'. In moordend tempo dus.
Er volgt weer een serie laddertjes, maar al snel voert de ketting ons naar rechts, uit de rotswand. De ketting kronkelt tussen een aantal steile, begroeide graattorens door: wat minder steil, wat meer klauterwerk. Soms is het gewoon een steil paadje en laten we de kabel links liggen. Sommige passages zijn net zo steil als de eerste etappe, maar waar het een kort stukje is wordt het gaan vergemakkelijkt met ijzeren beugels en -treedjes om op de staan. Deze via ferrata is beveiligd met kegelvormige 'brekers' direct boven de haken. Deze beveiliging moet voorkomen dat de karabiners van je klettersteigset breken, mocht je vallen. Maar ja, vallen in een via ferrata... geen goed idee. Gewoon goed vasthouden is het devies.
Ondertussen kiekt de zon af en toe om de hoek en dan is het flink heet. Hogerop steekt er gelukkig een licht briesje op.
Liesbeth kent deze via ferrata. Zij heeft hem in Juni al gedaan en weet dus precies wanneer bepaalde passages komen: een Tibetaanse brug, een stuk klimmen, een 'echte' brug en als toegift de laatste vijf ladders naar de top.
Waar uiteraard allemaal toeristen staan die met de kabelbaan omhoog zijn gekomen :-) beneden zien we de camper staan, meer dan 900 meter onder ons. We proberen wat te drinken te regelen op het terrasje bij het bergstation van de kabelbaan. Echter het is etenstijd, afgeladen dus. We besluiten naar beneden te gaan, naar hetzelfde restaurantje als waar we gisteren waren, want dat ijs smaakte naar meer!
Met weer een 'coppa' achter de kiezen stappen we in de camper, op weg naar camping 'due laghi', een camping goed gelegen voor een klimgebied daar in de buurt. Het is een beetje een verwaarloosde camping, oud sanitair enzo, maar de ligging is wel mooi. De laatste 300 meter over de weg zijn spannend... de camper past er maar net tussendoor.



Maandag 27 augustus

Civeta - Campo Morese - Malpensa Airport - Coll di Ballasio

Vanavond halen we Pauline op bij het 'grote' vliegveld van Milaan, Malpensa. Toch gaan we nog klimmen vanochtend bij Galbiate, op zo'n beetje de laatste uitloper cq. heuvel van de Alpen voor het begin van de Povlakte. We rijden door wat typische Italiaanse smalle straatjes (gelukkig zijn er stoplichten zodat er een soort eenrichtingssituatie ontstaat) en we parkeren op het centrale plein. Het is weer eens een uurtje of 11, eigenlijk helemaal geen tijdstip om te klimmen want er staat een brandende zon... afijn, volgens de topo staan er bomen onder de rotsen; klimmen in de zon maar zekeren lekker in de schaduw.
Het is verder lopen dan we dachten, de parkeerplaats die in het klimgidsje staat blijkt een stuk verderop te liggen. De weg is dan ook erg smal, ik heb niet het idee dat ik iets gemist heb met de camper. We lopen door een soort museumdorp naar de rotsen. Verderop zijn er wat Italianen aan het klimmen en spelen wat kinderen, voor de rest is het leeg. Ik kies maar weer eens een route op 'zicht'; iets dat er makkelijk uitziet. Dat pakt weleens verkeerd uit, maar niet deze keer. Daarna volgen nog 2 routes in oplopende moeilijkheidsgraad. Er zijn veel en goede haken, maar de routes zijn een beetje gezocht. Het lijkt alsof men hier de aanpak "elke 2 meter een lijn behaken" gevolgd heeft. Wel verrassend aan de rots is de overdaad aan goede treedjes maar het gebrek aan lekkere grepen. Vooral een probleem als het zo'n beetje verticaal wordt, 'balancy climbing'...
Jammer genoeg groeit er hier een boom die een soort stekelige bloemblaadjes strooit. Ik heb een redelijke olifantehuid, maar Lies vindt het maar niks. Het is inmiddels tijd om terug te gaan. Bij een bocht in de weg komen we massa's vlinders tegen, goed voor een paar mooie foto's.
We rijden terug naar camping Grigna Residence en zetten een tent op voor Pauline. Om drie uur vertrekken we, ik breng Lies naar Malpensa. De TomTom kondigt aan dat we er anderhalf uur over gaan doen, maar het wordt wat langer want we hebben onderweg nog wat dingen te doen: diesel tanken, vuilwatertank legen, flessen drinkwater kopen en dan moet je tussendoor natuurlijk niet vergeten nog even te eten! Onderweg komen we door een buitenwijk van Milaan, waar de weg verandert in een enorme bouwput. Fijn... je mag er maar 30 kilometer per uur, gezien het soort bochten dat we tegenkomen ook wel verstandig.
Heel komen we bij Malpensa, maar als we stoppen om te eten wordt de camper bijna gemolesteerd door 6-jarige, sigaret rokende jongetjes. He...? Het blijkt dat we midden in een soort Roma-kamp staan.
Even later heb ik Lies afgezet. Zij heeft een auto gehuurd, wanneer Pauline er is rijden zij samen terug naar de camping. Ik ga alvast.
Waar ik maar niet aan kan wennen is het rijgedrag van de Italianen. Twee keer word ik gesneden, 1 keer op een rotonde en 1 keer op een afrit... fijn die snelle henkies die vinden dat ze er nog wel even voor kunnen. Maar ja, een camper met Nederlands kenteken? Helpt ook niet natuurlijjk. Bij Milaan sta ik een half uurtje in de file. Door een ongeluk zijn de rechter 2 van de 3 banen afgezet en moet er dus geritst worden. Vlak voor de plaats des onheils, want rijbaansignalering hebben ze hier niet. Er moet geritst worden, net oorlog...
Tegen donker ben ik op de camping. Liesbeth belt. Ze vertrekt net met Pauline van Malpensa. Ik werk het verslag (dit) bij. Om half tien ga ik bij de poort van de camping zitten: ik weet niet hoe laat die op slot gaat, maar als er iemand komt om dat te doen kan ik vragen of-ie open blijft. Dat is althans het idee. De poort is het verlengde van de 'hoofdstraat' van de camping, verbonden voor auto's en met stacaravans met houten aanbouwsels aan weerszijden (campers en tenten staan achteraan op een apart veld). Rond een uur of 10 is het een drukte van belang, spelende kinderen en veel mensen die een praatje met elkaar maken. Als Liesbeth en Pauline aankomen (met een prachtige fiat 'pinda') rond half 11 is de poort nog open. Snel een drankje en dan gauw naar bed, mijn ogen vallen dicht...


Routes:
- Zenzero e canella (4b)
- A nostre spese (5b)
- Il senso della vita (5c)



Dinsdag 28 augustus

Coll di Ballasio

Na een rustige start rijden we weer naar de kabelbaan bij Piani di Bobbio. We gaan gedrieen een route van zo'n 100 meter klimmen op de 'Primo Sperone' van de 'Zucco dell'Angelone': 'la Via del Verme'. Het is tussen de middag als we de Panda parkeren, toch is de temperatuur goed te verdragen.
Pauline heeft nog niet zoveel klimervaring, we kijken dus wel hoe ver we komen. De eerste etappe (touwlengte) is officieel de makkelijkste, maar het is wel een wrijvingsplaat... oei, als dat maar goed gaat...? Zo'n wrijvingsplaats vergt dat je voeten goed vertrouwt, want grepen zitten er nauwelijks. Vanaf de standplaats zie ik Pauline beginnen met klimmen. De eerste meters zijn er nog grepen. Dan houdt het op. Maar Pauline klimt door! Het filmpje van mijn helmcamera is het bewijs, langzaam maar zeker komt ze hoger en dan is ze er. De beloning is een beetje dubieus, want op deze eerste standplaats kun je niet echt lekker staan. We klimmen met drie personen aan 1 touw van 80 meter: Lies en ik aan de uiteinden en Pauline in het midden. Lies komt snel na en dan is het weer mijn beurt. De tweede touwlengte moet ik een beetje zoeken, soms is de volgende haak zichtbaar, soms niet. Ik beklim een reeks rotsblokken, langs wat bomen en over een verticale wand met goede grepen; dan ben ik op de tweede standplaats. Niets te laat, want het touw is vrijwel op. Het is hier beter toeven dan op de eerste standplaats, er is zowaar een plateautje waar je kunt staan!
De eerste meters van de derde en laatste touwlengte zijn meteen het moeilijkste stuk van de route: een glad wandje met daarboven een overhang met ondergrepen. De eerste haak zit buiten bereik van de standplaats, dus moet ik de eerste paar stappen iets verzinnen. Mijn Ocean Pacific Link cam, waarmee je zo'n beetje overal een mobiele zekering kunt maken, speelt 'redder in nood' en zo kom ik toch veilig bij de eerste haak. Het moeilijke stukje vergt wat kijkwerk, maar ik maak goed gebruik van mijn lengte en kom er snel doorheen. Het wordt minder steil en na wat plaatklimmen sta ik op de laatste standplaats. Het duurt niet lang en dan zijn we allemaal boven. Officieel gaat de route nog door, maar dat is derdegraads terrein dat eruitziet alsof er een kapmes voor nodig is. Wij gaan abseilen. In drie etappes komen we beneden. Een hele prestatie voor iemand met niet zoveel klimervaring, Pauline heeft naast 'via ferrata-ist', 'indoor climber' en 'sport climber' nu ook de badge 'multipitcher' verdiend!
Ik ben nog niet helemaal uitgeklommen en doe nog 1 route voordat we weer afdalen naar de parkeerplaats. Via de camping rijden we naar Bellano, gelegen aan het Comomeer. Gelukkig met de Panda en ik mag voor de verandering eens aan de passagierskant zitten. Ik geniet van het uitzicht.
Eenmaal in Bellano eten we pizza en gelati bij bij Lies en Pauline bekende adresjes van hun vakantie in Juni. In het donker rijden we over de snelweg terug, toch weet Lies een alternatieve route te vinden nl. de 'oude' route naar ons dal, zigzaggend over de berg in plaats van door de tunnel.


RouteS:
- La via del Verme (4b/4c/5a)
- Hic sunt ... (5a)



Woensdag 29 augustus

Coll di Ballasio

We zijn van plan een dag te 'relaxen'. Al vroeg nemen we de kabelbaan omhoog naar de Piani di Bobbio (+/-1700m) om daar wat foto's te maken van hoge, besneeuwde bergen. Maar ja, zoals dat gaat... eenmaal boven blijkt er achter het troosteloos ogende skigebied een prachtig berggebied verborgen te zitten. We maken een rondwandeling daar, die ons echt 'in' de bergen brengt; van en naar de 'Bochetta dei Mughi' (2009m). Als we op de 'Bochetta' (Italiaans voor bergpas) zijn, hebben we mooi uitzicht naar het noorden. Het ziet er daar heel anders uit dan hier. Wij staan bij steile, grijsgekleurde kalktorens, puinvelden en dennestruiken; nog geen kilometer naar het noorden is er donkerbruin graniet en alpenweiden.
Op de weg naar beneden passeren we nog een mooi klimgebiedje, bij deze gemarkeerd voor een toekomstig bezoek. Verder komen we behoorlijk tamme bergmarmotten tegen, die zich wel laten fotograferen.
We lunchen beneden. Het alweer 3 uur. Hoezo 'relaxen', we zijn al redelijk actief geweest! Aangepast plan dan maar. Zwemmen en strandliggen bewaren we voor morgen, want dat kun je hier combineren met klimmen. We rijden naar Bellagio, vanaf hier gezien aan de overkant van het Comomeer; dat ligt op de plaats waar de zuidwestelijke en zuidoostelijke uitlopers van het Comomeer bij elkaar komen.
Het idee is dat ik Pauline en Lies in Bellagio afzet; zij daar gaan winkelen; ik via Lecco naar Bellano rijd en daar wacht tot zij met de boot naar de overkant komen; en we dan weer een pizza eten. Ik heb zo tijd om het verslag (dit) bij te werken en wat te lezen. De weg naar Bellagio is smal en kronkelig, ik ben dan ook niet rouwig als die autorit met bespaard blijft; ik kan met de auto op de veerboot terug naar de 'goede' kant van het meer. Zo komt het dat ik een half uur na ons gedag in Bellagio op de boulevard van Bellano zit. Wel een vreemde ervaring, het idee van een veerboot is voor mij op 1 of andere manier heel erg verbonden met Noorwegen...
In het vallende duister komen Liesbeth en Pauline rond half negen aan in Bellano. Het is beduidend drukker in het restaurant want we eten nu op een vol en (typisch Italiaans) luidruchtig terras. Rond tien uur vertrekken we uit Bellano. Hoezo een 'relax' dagje..



Donderdag 30 augustus

Coll di Ballasio - Calolziocorte

Als we opstaan is het flink bewolkt en als we vertrekken van de camping begint het te regenen. Plan A (klimmen, zonnen en zwemmen) laten we dus maar varen en we rijden direct door naar het hotel dat Liesbeth heeft geboekt voor onze laatste nacht in deze regio. Morgen verkassen we naar de Dolomieten waar we met Ezra en Howard hebben afgesproken.
Het hotel is gevestigd in een vleugel van een gerestaureerd klooster. Als ik er binnenloop, heb ik een deja vu momentje; ongeveer drie jaar geleden verbleven we in Montegufoni voor een bruiloft in een gerestaureerd kasteel (zie: http://alturl.com/ancvt). Ook dit klooster ziet er heel oud uit; 15e eeuws, is mijn schatting als leek. Toch is het kunstig gerestaureerd, zonder afbreuk te doen aan het oorspronkelijke karakter.
De regen blijft vallen, het wordt meer en meer naarmate de dag vordert. Aanvankelijk overwegen we wat te fietsen, maar we maken van vandaag dan maar die 'relax-dag'. Wel pakken we alvast de rugzakken voor morgen, want dat wordt weer een drukke reisdag. We hebben hier wifi en het is een mooi moment om weer een reisverhaal te publiceren, mail te checken en de weersverwachting te bekijken.